Koppelingspedaal

Je doet het – als het goed is – zonder nadenken: je koppelingspedaal intrappen als je gaat schakelen. Je vertrouwt er blindelings op dat het koppelingspedaal daarna ook weer omhoog komt. Maar soms gebeurt dat niet. Het kan dat iets het koppelingspedaal tegenhoudt en dan moet je het pedaal weer vrij maken. Maar het probleem kan zich al hebben aangekondigd in de vorm van een sponzig gevoel in het koppelingspedaal, maar dat je daar niet verder over hebt nagedacht.

Koppelingsvloeistof verversen

De eerste remedie is om de koppelingsvloeistof – waarmee het hydraulische systeem de koppeling onder druk zet – te verversen. Misschien is de vloeistof namelijk verontreinigd en wordt de doorstroming in het systeem belemmerd. Maar het kan ook zijn dat er een lek(je) zit in het systeem en dat er lucht binnendringt. Het betekent nog niet dat het hydraulische systeem van de koppeling zélf defect is.

Systeem ontluchten

Als er lucht in het systeem zit, moet dat eruit, ook als je de vloeistof hebt ververst. Sommige systemen zijn voorzien van een ontluchtingsnippel en als die er niet is, is het een kwestie van leiding op het hoogste punt losmaken. In beide gevallen moet je vervolgens het koppelingspedaal intrappen, de leiding weer goed bevestigen of de nippel sluiten, het systeem weer bijvullen met de juiste vloeistof en weer sluiten. Deze oefening moet je herhalen tot er geen lucht meer uit de leiding komt. Mors geen vloeistof en vang het allemaal netjes op, want het is troep.

Koppelingscilinder

Je moet je voorstellen dat het koppelingspedaal en de koppelingscilinder aan weerszijden van een leiding zijn gemonteerd: het koppelingspedaal zit onder je voet en aan de andere kant van de leiding zit de koppelingscilinder. Die bedient onder druk van de vloeistof in het systeem een hefboom op het koppelingshuis. Die hefboom zorgt er uiteindelijk voor dat de transmissie (ont)koppelt.

Koppelingscilinder kapot…

Het kan dus ook zomaar zijn dat die koppelingscilinder kapot is. Het ding bevat meerdere plastic onderdelen, waarvan er eentje kan zijn gebroken of gebarsten, waardoor vloeistof kan ontsnappen en lucht kan binnendringen. Kwestie van laten vervangen dus.

… of toch niet?

Als de koppelingscilinder de hefboom op het koppelingshuis wél goed bedient, kan het probleem dieper zitten, in de koppeling zélf, in de drukgroep. Die drukgroep zorgt er mede voor dat dat het koppelingspedaal terug omhoog komt als je het pedaal laat opkomen. Een klein deel van die beweging wordt geregeld door een veertje. Dat vraagt om demontage van de versnellingsbak en dat is geen klusje voor de doe-het-zelver op een zaterdagmiddag.

Hydraulische vloeistof

Een stukje natuurkunde: vloeistof kun je niet samenpersen, lucht wel. Met het koppelingspedaal bouw je hydraulische druk op waarmee je de koppelingsplaten ontkoppelt, zodat je kunt schakelen. Technisch verhaal, maar daar weiden we niet over uit. Dat systeem werkt tegenwoordig met hydraulische vloeistof, dat de zuiger in de koppelingscilinder in beweging brengt als je het koppelingspedaal intrapt. Als dat systeem een lekje vertoont, gaat er vloeistof verloren en dringt lucht het systeem binnen. Dus als er lucht in het systeem zit, die zich wel laat samenpersen, bouwt de druk op de zuiger in de koppelingscilinder niet voldoende op als je het koppelingspedaal intrapt. Dat blijft uiteindelijk onderin ‘hangen’, waardoor je niet kunt ontkoppelen en schakelen.

Lees ook:

Wat is een slippende koppeling?