Paardentaxi’s

De gordel bestaat eigenlijk al langer dan de auto zelf. Eind negentiende eeuw ontwikkelde de Britse ingenieur George Cayley de eerste gordel om piloten van zweefvliegtuigen op hun plek te houden. De Amerikaan Edward J. Claghorn was de eerste die in 1885 patent op gordels aanvroeg. Die werden vooral gebruikt in de paardentaxi’s in New York.

Autofabrikanten aansporen

Begin twintigste eeuw was de auto sterk in opkomst, waardoor ook het aantal auto-ongelukken sterk toenam. In de jaren dertig en veertig begonnen diverse medici onderzoek te doen naar de effecten van gordels bij een ongeval. De positieve effecten werden al snel duidelijk en de onderzoekers spoorden autofabrikanten aan om hun modellen met gordels uit te rusten. Maar het was de neuroloog C. Hunter Shelden die in 1946 voor een doorbraak zorgde.

Pleiten voor veiligheid

Hij zag in zijn praktijk veel mensen die na een auto-ongeval ernstig letsel aan het hoofd of de borstkas overhielden, zelfs als zij een gordel droegen. Daarom stelde hij in 1955 diverse technologieën aan het Amerikaanse Congres voor die de veiligheid van inzittenden verbeterden. Daarbij pleitte onder meer voor: oprolbare gordels, de inschuifbare stuurkolom, de veiligheidskooi, automatische deurvergrendeling en de airbag.

De eerste auto met gordels

Rond diezelfde tijd boden de Amerikaanse autofabrikanten Nash en Ford autogordels als optie aan, maar het was het Zweedse Saab dat echt daadkrachtig optrad. De Saab 93 was in 1958 de eerste auto die standaard met gordels uitgerust was.

De eerste driepuntsgordel

Ondertussen deden twee veiligheidsinspecteurs van het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall onderzoek naar arbeidsongevallen. Daarbij ontdekten zij dat de meeste ongelukken gebeuren tijdens het rijden met de bedrijfsauto. Als reactie daarop begonnen de twee inspecteurs met het ontwikkelen van een driepuntsgordel.

Gordels standaarduitrusting

Hun idee presenteerden zij vervolgens aan Volvo, waar ingenieur Nils Bohlin de gordel doorontwikkelde tot de soort die wij vandaag de dag kennen. Hij bestudeerde meer dan 28.000 ongevallen om het nut van zijn uitvinding te bewijzen. Vanaf 1959 behoorde driepuntsgordels tot de standaarduitrusting van elke Volvo.

Algemeen veiligheidsbelang

Volvo besloot het patent op de driepuntsgordel te openbaren, waardoor elke autofabrikant de technologie kon toepassen. Waarom deden ze dat? Simpel, Volvo vond de driepuntsgordel zo belangrijk dat zij het algemene veiligheidsbelang boven hun winstoogmerk schaarde.

De eerste gordelplicht

Overigens duurde het nog tot 1970 voordat in Australië de eerste gordelplicht van kracht werd. In 1975 werd in Nederland het dragen van een gordel verplicht. Er wordt geschat de kans op een dodelijk ongeval met 30 tot 40 procent afneemt bij het dragen van een gordel. Heb je geen gordel om? Dan lees je hier wat dat kan kosten.

‘The man who saved a million lives’

De driepuntsgordel heeft Bohlin geen windeieren gelegd. Tien jaar na zijn uitvinding kreeg hij de leiding over de veiligheidsafdeling van Volvo. Uiteindelijk nam hij als senior ingenieur in 1985 afscheid van Volvo. Postuum werd hij toegelaten tot de National Inventors Hall of Fame. Zijn uitvinding heeft ondertussen talloze levens gered. Hij wordt dan ook niet voor niets ’the man who saved a million lives’ genoemd.