Prestigieuze badplaats

Zandvoort is in de jaren dertig een badplaats vol allure en jetset. De strandstad floreerde en volgens de toenmalige burgemeester H. van Alphen past de autorensport daar goed bij. In eerste instantie wordt er in Zandvoort een stratencircuit gevormd, maar al snel ontstaat de behoefte aan een echt circuit. Van Alphen is in 1939 ervan overtuigd dat een permanent circuit een aanwinst voor de badplaats is.

‘Paradestrasse’

Nog geen jaar later ligt Zandvoort er echter heel anders bij. De Tweede Wereldoorlog is uitgebroken en de badplaats raakt zwaar beschadigd. Vanaf 1942 is het strand verboden terrein en veel hotels en resorts worden gesloopt. Ondanks de Duitse bezetting blijft Van Alphen vasthouden aan zijn plannen voor een permanent circuit.

Hij weet zelfs de Duitse bezetter te overtuigen om een ‘paradestrasse’ aan te leggen. Een lange, brede weg waarop de Duitsers konden paraderen wanneer ze de oorlog hadden gewonnen. De Duitsers zijn enthousiast en met het puin van de hotels wordt een lange, brede straat aangelegd.

Van Alphen dacht echter drie stappen vooruit en de ‘paradestrasse’ vormt uiteindelijk het rechte eind van Circuit Zandvoort. In 1948 wordt er begonnen met de bouw van het circuit. Het puin van de hotels dient als onderlaag, die vervolgens met asfalt bedekt wordt.

De eerste Grand Prix

Datzelfde jaar vindt de eerste Grand Prix plaats en vanaf 1950 staat de Grand Prix van Nederland op de officiële Formule 1-kalender. In eerste instantie is Zandvoort een listig circuit. Na de bocht Scheivlak lag een sluwe knik die leidde naar een snelle bocht naar rechts, genaamd Tunnel Oost. Op die plek komt in 1970 de Formule 1-coureur Piers Courage om het leven wanneer zijn De Tomaso crasht en in brand vliegt.

Meer aandacht voor veiligheid

Onder leiding van Sir Jackie Stewart komt er in de jaren zeventig steeds meer aandacht voor veiligheid. De Formule 1-auto’s zijn op dat moment rijdende bommen, die niet altijd solide gebouwd zijn en waarin de coureur vaak tussen de brandstoftanks zit. Elke coureur had een kans van 20% om tijdens de race om het leven te komen. Meerdere begrafenissen per jaar waren eerder regel dan uitzondering.

In 1972 keurde de veiligheidscommissie het circuit af. Op diverse stukken stond de vangrail te ver van de baan af. Er ontstond een discussie tussen de organisatie van Zandvoort en de veiligheidscommissie. Uiteindelijk won de veiligheidscommissie en de vangrail werd op diverse punten, waaronder Tunnel Oost dichterbij het asfalt geplaatst.

Het noodlot slaat toe

Op 29 juli 1973 keert de Formule 1 terug op Zandvoort. Het jonge, Britse talent Roger Williamson weet zich als zevende te kwalificeren met zijn March-Ford. Hij rijdt een solide race totdat hij in de achtste ronde een lekke band krijgt, in de vangrail crasht, over de kop slaat en de auto in brand vliegt. Williamson kan zichzelf niet bevrijden en hulpdiensten kunnen het wrak niet bereiken. De race wordt niet stilgelegd en ondanks dat Williamson door zijn goede vriend David Purley geholpen wordt, komt hij om in de vlammen. Het is een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Formule 1 en Circuit Zandvoort.

Protesten en populariteit

In de jaren daarna blijft de Formule 1 terugkeren naar Zandvoort. Tegelijkertijd groeit er een tegengeluid dat het circuit geldverspilling vindt. Het circuit wordt populair bij televisiekijkend Nederland door het programma ‘Te land, ter zee en in de lucht’. Dat organiseert eind jaren zeventig het onderdeel ‘Achteruitrijden’ op het circuit.

De afkeer

In de jaren tachtig ontstond er een ware afkeer tegen het circuit. De Formule 1 was uitgegroeid tot een waar miljoenencircus en de kosten om een Formule 1-race op Zandvoort te organiseren, begonnen veel mensen tegen te staan. Jarenlang werd er gediscussieerd over de financiën en geluidshinder. In 1982 wilde de gemeente Zandvoort stoppen met het circuit, dat met grote financiële problemen kampte.

Jan Lammers richtte ‘Redt Zandvoort’ op om het circuit te behouden en tegelijkertijd wilde Mart Smeets stoppen met het uitzenden van de Grand Prix’s. Uiteindelijk werd in 1985 de laatste Formule 1-race op Zandvoort gereden. De Oostenrijker Niki Lauda won toen zijn laatste Grand Prix uit zijn carrière.

De terugkeer

Betekent het verdwijnen van de Formule 1 het einde van Circuit Zandvoort? Nee, het circuit wordt wederom verbouwd en biedt al jarenlang plaats aan diverse internationale raceklasses zoals de DTM, Blancpain GT series en Formule 3. Dankzij de populariteit van Max Verstappen en de Jumbo Racedagen groeide de vraag naar een Grand Prix op eigen bodem. Op 11 mei werd bekend dat de Formule 1 in 2020 terugkeert naar het circuit tussen de duinen. Wie weet wint Max Verstappen na 35 jaar de eerste Grote Prijs van Zandvoort!