Europese Commissie werkt aan zeer strenge rijbewijsregels, zowel voor jong als oud

Strengere regels rijbewijzen

De regels zijn wellicht best even schrikken, maar ze dienen wel een doel. In 2022 kwamen meer dan 20.000 mensen om het leven op de wegen van de Europese Unie. De meeste slachtoffers waren voetgangers, fietsers, motorrijders en gebruikers van steps. Door strengere regels te stellen aan rijbewijshouders, moet de verkeersveiligheid sterk verbeteren.

Proeftijd en geen alcohol in het verkeer

De Europese Commissie denkt onder meer aan een proeftijd van ten minste twee jaar voor beginnende bestuurders die geslaagd zijn voor hun examen maar ook een nultolerantie voor rijden onder invloed. Dat is volgens de beleidsmakers essentieel: jonge bestuurders maken maar acht procent van alle bestuurders uit, maar bij twee op vijf dodelijke ongevallen is een auto- of motorbestuurder betrokken die jonger is dan dertig jaar. Wie minder dan twee jaar zijn rijbewijs heeft, mag dus geen druppel alcohol drinken. Betrapt de politie toch alcohol bij een controle, dan ben je de sjaak.

Vanaf 17 jaar rijden blijft

Wat blijft is het volgende: jongeren zullen vanaf 17 jaar rijexamen mogen doen en onder begeleiding ervaring op doen op de weg. Als ze slagen voor het rijexamen, zullen ze vanaf hun 18e verjaardag alleen de weg op mogen en als beroepschauffeur mogen werken zodra dat voor een specifieke baan is toegelaten. Zo poogt de EU het huidige tekort aan chauffeurs aan te pakken.

Extra aandacht voor kwetsbare weggebruikers

De rijopleiding en het rijexamen worden aangepast om bestuurders beter voor te bereiden op de aanwezigheid van kwetsbare weggebruikers op de weg. Dat moet de veiligheid verhogen van voetgangers en fietsers en ook van gebruikers van elektrische fietsen en steps naarmate de EU overschakelt op duurzamere mobiliteit in steden.

Aandacht voor lokaal emissieloze voertuigen

In de nieuwe examenregels zal ook rekening worden gehouden met de overgang naar lokaal emissieloze voertuigen. Zo zullen bijvoorbeeld kennis en vaardigheid in verband met geavanceerde rijhulpsystemen en andere automatische technologieën worden beoordeeld. Beginnende bestuurders zullen ook leren hoe hun rijstijl de uitstoot beïnvloedt, bijvoorbeeld door tijdig te schakelen. Ten slotte zal het toegestane gewicht van voertuigen van categorie B op alternatieve brandstof worden aangepast, omdat emissieloze voertuigen op batterijen zwaarder kunnen zijn.

Strengere medische keuring

Het volgende is ook belangrijk: er komt een gerichtere beoordeling van de medische geschiktheid van bestuurders, waarbij rekening wordt gehouden met de vooruitgang in de behandeling van ziekten zoals diabetes. Bestuurders zullen ook worden aangemoedigd om hun rijvaardigheid en kennis bij te werken om gelijke tred te houden met technologische ontwikkelingen.

Digitaal rijbewijs invoeren

Om de erkenning van rijbewijzen tussen de EU-landen te vereenvoudigen, stelt de Commissie voor om als eerste in de wereld een digitaal rijbewijs in te voeren. Een rijbewijs vervangen, vernieuwen of inwisselen zal veel gemakkelijker worden omdat alle procedures online zullen verlopen. Het zal ook gemakkelijker worden voor inwoners van niet-EU-landen met vergelijkbare verkeersveiligheidsnormen om hun rijbewijs in te wisselen tegen een EU-rijbewijs.

Geldigheid digitale rijbewijs

Het digitale rijbewijs is 15 jaar geldig, versus 10 jaar voor de rijbewijzen die we nu kennen in Nederland. Senioren moeten vaker verlenging van het rijbewijs aanvragen. In Nederland is het momenteel zo dat iedereen die 75 jaar wordt, zich moet laten keuren. Bij groen licht wordt het rijbewijs weer met vijf jaar verlengd. In het plan van de Europese Commissie daalt die leeftijdsgrens in heel Europa naar 70 jaar. De geldigheid van het rijbewijs blijft vijf jaar. Ouderen worden dus vaker getoetst op hun rijkwaliteiten.

Strengere internationale handhaving van regels

De EU-regels voor internationale handhaving hebben ertoe bijgedragen dat buitenlandse verkeersovertreders niet anoniem blijven. In 2019 werd ongeveer 40% van de overtredingen in een ander EU-land niet bestraft omdat de dader niet werd geïdentificeerd of de betaling van de boete niet werd afgedwongen. In het nieuwe plan wordt voorgesteld om dat probleem aan te pakken door handhavingsautoriteiten toegang te verlenen tot de nationale rijbewijsregisters.

Betere samenwerking realiseren

De Commissie stelt ook voor om de rol van de nationale contactpunten te versterken, zodat ze beter kunnen samenwerken met de handhavingsautoriteiten die overtredingen onderzoeken. Daardoor zullen de huidige tekortkomingen worden aangepakt in de samenwerking tussen de lidstaten bij het onderzoeken van overtredingen.

Voorts heeft de huidige wet betrekking op enkele van de meest voorkomende en zwaarste overtredingen, zoals te snel rijden en rijden onder invloed. De Commissie stelt voor het toepassingsgebied van de wet uit te breiden tot:

• onvoldoende afstand houden tot de voorligger
• gevaarlijke inhaalmanoeuvres
• gevaarlijk parkeren
• een of meer doorlopende witte lijnen overschrijden
• tegen de rijrichting in rijden
• de regels voor het gebruik van noodcorridors niet volgen
• rijden met een te zwaar geladen voertuig

Daardoor zullen die overtredingen minder onbestraft blijven en zullen de lidstaten daders uit andere EU-landen beter kunnen bestraffen. Overtreders uit binnen- en buitenland zullen gelijk worden behandeld.  

Eenvoudig betalen

Burgers zullen gemakkelijk toegang krijgen tot informatie over de verkeersveiligheidsregels in elke lidstaat en op termijn boetes direct kunnen betalen via een speciaal IT-portaal.

Rijverbod in de hele EU na zware verkeersovertreding

Om straffeloosheid onder verkeersovertreders te voorkomen, zal een nieuw systeem worden ingevoerd dat een rijverbod in de hele EU mogelijk maakt als een lidstaat daartoe besluit omdat een bestuurder een overtreding op zijn grondgebied heeft begaan. Het is essentieel voor de verkeersveiligheid dat overtreders overal in de EU ter verantwoording worden geroepen. Volgens de huidige regels kan een bestuurder geen rijverbod in de hele EU krijgen als hij een overtreding heeft begaan in een andere lidstaat dan die waar zijn rijbewijs is afgegeven. Het nieuwe voorstel heeft betrekking op zware verkeersovertredingen zoals te snel rijden, rijden onder invloed van alcohol of drugs en overtredingen die ernstig lichamelijk letsel of de dood tot gevolg hebben. 

Bron: Europese Commissie