Auto’s van Toen: Skoda 1203
De meest verkochte bedrijfswagen in het Tsjechoslowakije van de twintigste eeuw
Exact 50 jaar geleden introduceerde Skoda de 1203. Hij werd gebouwd in de fabriek in Vrchlabí (Tsjechië) en Trnava (Slowakije) en dankzij vele optredens in Tsjecho-Slowaakse films en tv-series kennen heel veel mensen de auto nog goed. Maar wist je ook dat de Skoda 1203 de meest verkochte bedrijfswagen in het Tsjechoslowakije van de twintigste eeuw was?
Beurs voor ingenieurs
Op 14 september 1968 maakte de Skoda 1203 zijn debuut op een beurs voor ingenieurs in Brno. Je zag hem sindsdien overal in het straatbeeld. De auto speelde letterlijk een rol in het leven van de Tsjechen van de wieg tot het graf: hij was onder meer leverbaar als ambulance en als lijkwagen. Er verschenen ook talloze andere varianten, zoals kleine busjes, bezorgauto’s en lichte trucks.
“De auto speelde letterlijk een rol in het leven van de Tsjechen van de wieg tot het graf.”
Bezetting
Aan de geschiedenis van de Skoda 1203 kun je zien hoe traag dingen soms van de grond kwamen tijdens het communistische regime in naoorlogs Tsjechoslowakije. De ontwikkeling van deze lichte bedrijfswagen was halverwege de jaren vijftig al begonnen. Maar pas in 1968 was hij klaar. Op zaterdag 14 september beleefde hij zijn première op een internationale beurs voor ingenieurs in Brno. Het feest werd echter overschaduwd door de bezetting van Tsjechoslowakije door de legers van vijf Warschau Pact-landen op 21 augustus 1968, om een einde te maken aan de Praagse lente. Toch was de Skoda 1203 de enige nieuwe auto in de Tsjechische auto-industrie die voor een sensatie zorgde en waarvoor een succesvolle carrière in het verschiet lag.
Pick-uptruck en bestelbus
De lichte bedrijfswagens Skoda 1201 en 1202 werden eind jaren vijftig gebouwd in de fabriek in Vrchlabí (Tsjechië). Deze auto’s waren gebaseerd op personenauto’s en boden dus maar een beperkte hoeveelheid ruimte voor de passagiers en de vracht. Het toegepaste buizenframe was bovendien verouderd. Daarom begonnen de ingenieurs in het voorjaar van 1956 met het ontwikkelen van een moderne pick-uptruck.
Zelfdragende carrosserie
Het passagiersgedeelte werd ver naar voren geplaatst, met de motor onder de voorstoelen. Door dit concept kon de binnenruimte optimaal worden benut. De auto had een zelfdragende carrosserie, zonder het buizenframe dat tot dan werd toegepast. Er moesten zoveel mogelijk onderdelen worden gedeeld met bestaande Skoda’s. De 1221 cc-viercilinder met 49 pk (39 kW) werd bijvoorbeeld geleend van de 1202. De instrumenten op het dashboard en de achterlichten kwamen duidelijk van de Skoda1000 MB.
“Het premièrefeest werd overschaduwd door de bezetting van Tsjechoslowakije door de legers van vijf Warschau Pact-landen op 21 augustus 1968.”
Van ambulance tot lijkwagen
De serieproductie van de Skoda 1203 startte op 20 november 1968, in de gemoderniseerde fabriek in Vrchlabí. De auto rolde van de band naast zijn voorganger (de 1202), die tot 1973 in productie bleef. Aanvankelijk werd de 1203 alleen gebouwd als bestelbus. Hij had compacte buitenmaten met een lengte van 4520 mm, een breedte van 1800 mm en een hoogte van 1.900 mm. In de laadruimte paste 5,2 kuub. Het maximale laadvermogen van 950 kilo was bijna net zo hoog als het leeggewicht van de auto, 1170 kilo. De topsnelheid bedroeg 90 km/h, terwijl hij er elke 100 kilometer 11 liter benzine doorheen joeg – gemeten bij een constante snelheid van 60 km/h. Een metalen wand met een raampje scheidde de tweepersoons cabine van de laadruimte. Een schuifdeur aan de rechterkant en een deelbare achterklep boden een riante en eenvoudige toegang tot de bagageruimte.
192 busjes
Op 31 december waren 192 busjes geproduceerd, plus nog eens drie met ruiten aan alle kanten. Later breidde Skoda het spectrum uit met onder meer busjes met een open laadruimte, ambulances en lijkwagens. Vooral de ambulances zag je veel op de Tsjechische wegen.
Tweedehands exemplaren
De Skoda 1203 werd exclusief verkocht aan de communistische sector: bedrijven die eigendom waren van de staat. Particuliere kopers moesten wachten op tweedehands exemplaren. De reden is niet alleen dat er te weinig werden gebouwd, het communistische regime wilde zo ook voorkomen dat particuliere ondernemers zo’n commercieel voertuig in handen kregen.
“De productie in Vrchlabí eindigde in 1981.”
Oostblok-landen
De Skoda 1203 was niet alleen gehomologeerd voor de Tsjechische markt en die van andere Oostblok-landen, maar reed ook rond in Frankrijk en België. Zelfs in Egypte kon je hem tegenkomen. Vanaf 1971 maakten ook mensen in andere landen kennis met de 1203, bijvoorbeeld omdat hij werd gebruikt om de Skoda 100 L te vervoeren, die meedeed aan het Europese toerwagenkampioenschap (ETCC).
69.727 auto’s
De productie in Vrchlabí eindigde in 1981, nadat 69.727 auto’s gebouwd waren. In Trnava (Slowakije) ging de productie door en werden nog talrijke technische verbeteringen doorgevoerd. Pas halverwege de jaren negentig viel het doek.
Enige bedrijfswagen
In Tsjechië en Slowakije is de 1203 een icoon in de autowereld. De auto was bijna 25 jaar lang feitelijk de enige bedrijfswagen die je er kon kopen. Dankzij talrijke optredens in Tsjechische films en tv-series bereikte de auto daar eeuwige roem.