Project S

Al in 1961 startte Citroen met ‘Project S’: een luxueuze, snelle auto op basis van de DS. Een echte Gran Turismo, die snelheden van minimaal 180 km/uur moest kunnen bereiken. Citroën wilde met de auto laten zien hoeveel vermogen een voorwielaangedreven auto zou aankunnen. Daarvoor ontwikkelde het bijzondere techniek. Het bizarre ontwerp is van de hand van Robert Opron, hoofd van Citroëns designafdeling. Opvallend is de druppelvorm, met een brede neus die geleidelijk overgaat in een relatief smalle achterzijde.

Technische snufjes

De auto werd voorzien van talloze vooruitstrevende technische innovaties – typerend voor Citroën. Zoals met de besturing meedraaiende koplampen. En hydropneumatische vering, die voor een constante rijhoogte zorgt en waarmee de auto in hoogte is te verstellen. Het veersysteem is gekoppeld aan het remsysteem voor een constante remdruk. De ‘Project S’ is verder voorzien van de bijzonder directe ‘DIRAVI’-besturing met snelheidsafhankelijke bekrachtiging. Die zorgt voor optimale rechtuitstabiliteit dat de voorwielen teruggaan naar de rechtuitstand. Natuurlijk voorzag Citroën de auto ook van een stuurwiel met slechts één spaak – typisch Citroën destijds – en schijfremmen rondom.

“Citroën voorzag de SM van vooruitstrevende technische snufjes, zoals meedraaiende koplampen, hydropneumatische vering, snelheidsafhankelijke stuurbekrachtiging en schijfremmen rondom”

Maserati-motor

‘Project S’ moest sneller zijn dan 180 km/uur. Daarom zocht Citroën in 1963 contact met de Italiaanse sportautofabrikant Maserati om een nieuwe motor te ontwikkelen die dergelijke prestaties mogelijk maakte. Uiteindelijk nam de Franse autofabrikant in 1968 de Italiaanse over en maakte voor zijn nieuwe auto gebruik van de Maserati-V6. Omgekeerd kon Maserati gebruikmaken van Citroën-techniek.

Versnellingsbak vóór de motor

‘Project S’ debuteerde als Citroën SM op de Autosalon van Genève van 1970 en in augustus van dat jaar kwam hij op de markt. Dit was in 1970 dé auto van de toekomst, met een snelheid van ruim 220 km/uur. De Maserati-motoren in de SM hadden een cilinderinhoud van 2,7 liter en Citroën koppelde die aan een handmatig te bedienen vijfversnellingsbak. Natuurlijk had de SM voorwielaandrijving en de versnellingsbak was vóór de motor geplaatst.

“Citroën zocht in 1963 contact met Maserati om een nieuwe motor te ontwikkelen; in 1968 nam de Franse autofabrikant de Italiaanse over”

Sportief

In 1971 werd de SM derde bij de Auto van het Jaar-verkiezing. Hetzelfde jaar won Citroën met de SM de Rally du Maroc. Deelname aan de 24-uursrace van Le Mans in 1972 werd echter te elfder ure afgeblazen. Bijzonder is dat Michelin speciaal voor de rallyversie van de SM kunststof wielen had ontwikkeld – van met koolstofvezel versterkte kunsthars – die de helft lichter zijn dan de normale stalen wielen, maar die uitstekend bestand zijn tegen het rijden op onverharde wegen.

Johan Cruyff

In Nederland verkocht Citroën nog geen honderd exemplaren van de SM. Hij is vooral bekend als ‘de auto van Johan Cruyff’. Ik had – kennelijk net als veel andere jochies – aan de muur van mijn kamertje een poster van de SM, waarop Cruyff uit de auto lijkt te stappen. Volgens mij had ik die op de AutoRAI van 1972 gekregen.

“In 1971 won Citroën met de SM de Rally du Maroc. Deelname aan de 24-uursrace van Le Mans in 1972 werd te elfder ure afgeblazen.”

Einde verhaal

Nadat Citroën in 1974 failliet was gegaan en opging in het PSA-concern, stopte in 1975 de productie van de technisch zeer gecompliceerde SM. Er zijn slechts ongeveer 13.000 exemplaren geproduceerd.

Bijzondere varianten

Hoewel de SM een uiterst bijzondere automobiel was, is er toch nog een klein aantal nog specialere, door Franse carrossiers omgebouwde exemplaren. Bijvoorbeeld de SM Mylord cabriolet, waarvan er zeven zijn gebouwd door Henri Chapron. En de verlengde vierdeurs SM Opéra, acht exemplaren, eveneens door Chapron. Carrossier Heuliez bouwde in 1971 de Espace, een SM met een ‘zonnedak’ bestaande uit twee panelen met verschuifbare lamellen. En de Présidentielle uit 1972, een vierdeurs cabrio waarvan Heuliez twee exemplaren voor de Franse president bouwde.

“Hoewel de SM een uiterst bijzondere automobiel was, is er toch nog een klein aantal nog specialere, door Franse carrossiers omgebouwde exemplaren”