Treinstation van Hiroshima

Hoewel Mazda wordt gezien als een kleine speler in de wereldwijde automobielindustrie krijg je een andere indruk als je arriveert op het treinstation van Hiroshima. In de stad zijn niet alleen het hoofdkantoor van Mazda en een van de grootste autofabrieken ter wereld gevestigd, je ziet de auto’s van het merk ook in groten getale rondrijden in de straten van deze stad.

Mazda grootste werkgever in Hiroshima

Aangezien Mazda de grootste werkgever is in Hiroshima, is het niet zo vreemd dat de band tussen het merk en de stad met zijn 1,2 miljoen inwoners zo hecht is. De 560 meter hoge Toyo Ohashi-brug, die het hoofdkantoor met de Ujina-fabriek verbindt, is bijvoorbeeld eigendom van het merk. Ook zijn in deze stad het Mazda-ziekenhuis en het Mazda Zoom-Zoom Stadium gevestigd.

Honkballeague

Het stadion is de thuisbasis van de Hiroshima Toyo Carp of Nippon Professional Baseball, uitkomend in de hoogste honkballeague van Japan. Het team is voor een groot deel eigendom van de Matsuda-familie, nakomelingen van Jujiro Matsuda, die samen met zoon en opvolger Tsuneji een in slecht weer verkerende kurkproducent transformeerde tot een autofabrikant die de meest unieke auto’s bouwde.

Lange weg

Het was een lange, zware weg vol uitdagingen: van de Tweede Wereldoorlog en de tragische gevolgen daarvan, tot Hiroshima’s buitengewone herstel en de plannen om de Japanse auto-industrie te consolideren. Van het besluit dat Mazda nam om zich te onderscheiden met de rotatiemotor tot het vol overgave zoeken naar het perfecte verbrandingsconcept.

Hiroshima spirit

Mazda is door de jaren heen te werk gegaan volgens wat de ‘Hiroshima spirit’ wordt genoemd, de vastberadenheid om nooit op te geven. De medewerkers van Mazda zijn nooit bang geweest om andere wegen in te slaan en tegen de stroom in te gaan. Zelfs nu, op het moment dat de auto-industrie zich op een keerpunt bevindt en mobiliteit op een heel andere manier vorm gaat krijgen, staat een in Hiroshima gevestigde autofabrikant, één van de laatste onafhankelijke automerken in een wereld vol reusachtige concerns, voor de belangen van mensen die rijplezier nog altijd hoog in het vaandel hebben staan.

Tegenspoed

De stad Hiroshima heeft een turbulent verleden en dat heeft zijn inwoners gevormd. Ook bij Mazda waart de onverzettelijke geest van de stad rond. Tegenspoed wordt omgezet in positieve energie, het merk heeft weten te overleven en is zelfs succesvol geworden door zichzelf te onderscheiden van zijn concurrentie.

Oprichting

Het bedrijf werd opgericht in 1920 als kurkfabrikant onder de naam Toyo Cork Kogyo Co., Ltd. Onder leiding van Jujiro Matsuda werd overgestapt naar de productie van machinegereedschappen (waarbij ‘Cork’ uit de naam verdween) en vervolgens naar motorfietsen. In 1931 werd de eerste Mazda gebouwd, een driewielige pick-up met de naam Mazda-Go. Hij werd al snel populair en onderging voortdurend verbeteringen, zoals bijvoorbeeld in 1938 met de toepassing van een innovatieve vierversnellingsbak, die het brandstofverbruik met 20 procent verlaagde.

Prototype voor een personenauto

Zelfs toen al waren de modellen van Mazda uniek, omdat ze in eigen huis werden gebouwd, waar andere Japanse fabrikanten componenten inkochten. Het merk ontwikkelde in 1940 zelfs een prototype voor een personenauto, maar de Tweede Wereldoorlog zorgde ervoor dat het project werd stilgelegd.

Naar de kapper

Op 6 augustus 1945 ging Matsuda naar de kapper in het centrum van Hiroshima. Toen om 08:15 uur de atoombom explodeerde boven de stad, waarbij het gedeelte waar hij een kwartier daarvoor nog was werd weggevaagd, bevond hij zich net ver genoeg bij de kapperszaak vandaan. De schokgolf veegde de auto waarin hij zat van de straat, maar zowel Matsuda als zijn chauffeur overleefden het.

Mount Hijiyama

Door de bescherming die Mount Hijiyama bood werd de Mazda-fabriek slechts licht beschadigd. Sterker nog, de fabriek ging een prominente rol spelen voor de stad. Het complex bood onderdak aan een ziekenhuis en zelfs aan de departementale overheid, waarvan de gebouwen waren verwoest.

Uit de as herrezen

Het bedrijf, dat nog altijd de naam Toyo Kogyo droeg (Mazda werd pas in 1984 de officiële naam), speelde een belangrijke rol in de verwoeste stad. De productie van de Mazda-Go werd al vier maanden na de atoomaanval hervat, een duidelijk bewijs van de moed en vastberadenheid van de inwoners van Hiroshima.

Bedrijfsauto’s

Omdat Mazda en andere Japanse autofabrikanten zich in de jaren ‘50 nog altijd vooral bezighielden met bedrijfsauto’s, was de Japanse regering bang dat buitenlandse merken de kleine, maar groeiende personenautomarkt zouden veroveren.

Europese concurrentie

Het ministerie van internationale handel en industrie overwoog een verplichte consolidatie van de autofabrikanten om de positie van de lokale automerken te versterken, met name ten opzichte van de Europese concurrentie. Hierdoor zouden kleinere merken als Mazda niet langer zelfstandig zijn.

Samenwerkingsovereenkomst met NSU

Tijdens zijn zoektocht naar een manier om zichzelf te onderscheiden sloot Mazda een samenwerkingsovereenkomst met NSU, waarbij de Duitse motorfiets- en autofabrikant de technologie van de rotatiemotor beschikbaar zou stellen aan de Japanners. Na het sluiten van de overeenkomst en de goedkeuring van de Japanse overheid in 1961 was Mazda’s toekomst nu afhankelijk van een intrigerend, maar onbewezen motortype.

Spider Cabriolet

Tal van andere autofabrikanten sloten ook licentieovereenkomsten met NSU, dat de opbrengsten daarvan hard nodig had om zelf modellen te ontwikkelen. NSU lanceerde in 1964 als eerste een model met rotatiemotor, de Spider Cabriolet. Maar Mazda maakte echter als enige fabrikant een commercieel succes van de rotatiemotor. Nadat het merk een aantal technische problemen had opgelost bracht het een heel opvallende sportauto op de markt: de Mazda Cosmo 110S, die in 1967 aan de wereld werd voorgesteld. Binnen vier jaar was meer dan de helft van het modellengamma in Japan voorzien van rotatiemotoren.

Rijplezier hoog in het vaandel

De stijgende brandstofprijzen in de jaren ‘70 dwongen de autofabrikant tot het bijstellen van de koers. De rotatiemotor, met zijn buitengewone pk-gewichtsverhouding en compact formaat, werd vooral toegepast in raceauto’s en in de sportieve Mazda RX-7. Daarnaast werden echter zuinige zuigermotoren ontwikkeld voor nieuwe modellen als de Mazda 323 en de Mazda 626. Het was een succesvolle formule voor Mazda, dat in de jaren ‘80 uitgroeide tot de meest Europese van de Japanse autofabrikanten, die tevens een reputatie opbouwde op het gebied van sportwagens en raceauto’s: het merk wist zelfs in 1991 de 24 Uur van Le Mans te winnen, de eerste en tot op heden enige overwinning voor zowel een auto met rotatiemotor als een Aziatische autofabrikant.

Eerste personenauto

De eerste personenauto kwam in 1960, de Mazda R360. Het model was meteen een hit in het ontluikende keicarsegment van Japan en maakte de weg vrij voor de succesvolle line-up van Mazda’s zoals we die vandaag de dag nog kennen.

Mazda MX-5 in 1989

In de tussentijd bleef bij Mazda rijplezier hoog in het vaandel staan. Dit leidde tot de introductie van de Mazda MX-5 in 1989, een compacte lichtgewicht roadster, die onmiddellijk een hit werd. Vier MX-5 modelgeneraties later blijft de best verkochte roadster in de geschiedenis een inspiratiebron voor de ingenieurs van Mazda. Vandaag, vier modelgeneraties later, blijft de Mazda MX-5 de best verkochte roadster in de geschiedenis, nadat hij in 2016 de grens van één miljoen eenheden wist te passeren.

Hulp van Ford

Er bleven nieuwe uitdagingen komen. Na problemen in de jaren ‘90 wist de fabrikant opnieuw het tij te keren, dit keer met hulp van partner Ford. Toen de wereldwijde financiële crisis uitbrak in 2008 en Ford het merendeel van de Mazda-aandelen verkocht, zorgde dat voor veel onrust op het hoofdkantoor in Hiroshima.
Het merk had echter een paar sterke troeven in handen, waaronder een hoop ervaring met betrekking tot het overwinnen van problemen door zichzelf ‘opnieuw uit te vinden’. Ook wist het merk te innoveren op een veel hoger niveau dan feitelijk paste bij de omvang en de financiële middelen van Mazda. Wat dat betreft moet je deze fabrikant nooit uitvlakken.

Speciale website

Ter ere van het 100-jarig jubileum heeft Mazda een speciale website gelanceerd waar de geschiedenis van het merk kan worden teruggelezen en bekeken.

Mazda 100 jaar, een terugblik in beelden