Belang

“Dit kabinetsbesluit getuigt van moed en een duidelijke visie over het belang van mobiliteit voor onze economie, samenleving en aanpak van de huidige crisis”, stelt de Mobiliteitsalliantie.

25 partijen

De Mobiliteitsalliantie is een samenwerkingsverband van inmiddels 25 partijen, opgericht om ervoor te zorgen dat de bewegingsvrijheid van Nederland ook in de toekomst behouden blijft. Dit vraagt om een verandering naar een nieuw, slimmer mobiliteitssysteem waarin zowel de reiziger als de ondernemer flexibel kan reizen. De 25 partners van de Mobiliteitsalliantie: Keolis – GVB – Landelijk Veren Platform – EBS – FEHAC – Koninklijk Nederlands Vervoer – HTM – Qbuzz- MKB-Infra – Transport & Logistiek Nederland – Rai Vereniging – RET – Fietsersbond – Transdev – VNA – ANWB – KNAC – NS – Arriva – Rover –Vereniging Zakelijke Rijders – Centraal Bureau voor de Rijn- & Binnenvaart – BOVAG- Bouwend Nederland – OV-NL.

Transitie

Voor de Mobiliteitsalliantie staat voorop dat de investeringen bijdragen aan de transitie naar een flexibeler vervoerssysteem waarbij de gebruiker centraal staat. Hiertoe is afgelopen jaar het Deltaplan Mobiliteit ontwikkeld inclusief investeringsagenda.

Coronacrisis

De bereikbaarheid en leefbaarheid van Nederland staan al jaren onder druk. In 2019 alleen al, is de filedruk met 17 procent gegroeid. Ook waarschuwen de openbaarvervoerders dat de grenzen van hun capaciteit over een aantal jaren in zicht komt. Door de coronacrisis is de vraag naar vervoer de afgelopen maanden echter flink gedaald. De verwachting is dat trends die tijdens de coronacrisis zijn ontstaan, zoals thuiswerken en meer spreiding van werk- en onderwijstijden, weliswaar doorzetten maar dat de vraag naar vervoer op termijn weer verder groeit. Nu al zit de intensiteit van het personenvervoer over de weg op hetzelfde niveau als begin dit jaar en zijn de fietspaden overvol. Ook het OV komt weer terug op het oude niveau. Als we niets doen komen bereikbaarheid, leefbaarheid, verduurzaming, economische groei en maatschappelijke participatie alsnog verder onder druk te staan. Om het tij te keren en de opgelopen achterstanden in te lopen, is een transitie nodig. Het kabinet zet hiertoe nu een belangrijke stap met het Groeifonds.

Breed investeren in integraal mobiliteitssysteem

Volgens de Mobiliteitsalliantie moet het uitgangspunt van de investeringen zijn om te bouwen aan een mobiliteitssysteem waarbij de flexibiliteit, bewegingsvrijheid en keuzevrijheid van de reiziger voorop staan. Afgelopen jaar is daarop het Deltaplan Mobiliteit gepresenteerd (link) inclusief investeringsagenda. In deze agenda wordt ingezet op de aanpak van knelpunten in zowel het OV, op de weg, fiets en water als op investeringen in het digitaal en fysiek verbinden van vervoersmiddelen zoals Mobility as a Service (MaaS) en vervoershubs. Ook de komst van een systeem van betalen naar gebruik is cruciaal voor een goed werkend en eerlijk systeem.
Het kabinet heeft aangegeven met het Groeifonds oude keuzes los te laten en nieuwe richtingen te willen inslaan. Samenhang van de investeringen met andere opgaven zoals bijvoorbeeld innovatie, woningbouw, onderwijs en zorg staat daarbij voorop. Volgens de alliantiepartijen sluit deze visie aan op de voorstellen van de Mobiliteitsalliantie. Komende periode gaat de Mobiliteitsalliantie graag met de ‘Groeifondscommissie’ in gesprek over de keuzes van investeringen in mobiliteit.

Nu doorzetten

De mobiliteitsalliantie waarschuwt tegelijkertijd dat de groeistrategie ook kwetsbaar is door de volgende kabinetten medeverantwoordelijk te maken voor de uitvoering. Het Groeifonds is geen vrijbrief om af te zien van structurele ophoging van de IenW-begroting of te bezuinigen zoals de afgelopen 10 jaar juist wel is gebeurd. De Mobiliteitsalliantie roept ook het volgend kabinet op om deze investeringslijn door te zetten en structureel extra geld uit te trekken voor mobiliteit. 3 Miljard extra per jaar is nodig om Nederland bereikbaar te houden.

Rijksoverheid meldt het volgende:

De ministerraad is akkoord met het voorstel hiervoor van ministers Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) en Hoekstra (Financiën). Het Nationaal Groeifonds is bedoeld voor eenmalige publieke investeringen, niet voor terugkerende overheidsuitgaven. Het fonds krijgt een eigen begroting en een onafhankelijke commissie beoordeelt de voorstellen. De Tweede Kamer moet instemmen met de verdeling van geld over de drie investeringsterreinen kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur, en onderzoek, ontwikkeling & innovatie.

Economie moet harder en anders groeien

De economische gevolgen van het coronavirus maken nog eens extra duidelijk dat welvaart en economische groei niet vanzelfsprekend zijn. Het onderstreept hoe belangrijk het is om in goede tijden buffers op te bouwen zodat er in slechte tijden kan worden geïnvesteerd in plaats van bezuinigd. Daar komen nog andere uitdagingen bij, zoals de vergrijzing, klimaatverandering en een lagere groei van de productiviteit. Om de welvaart de komende 20 tot 30 jaar te behouden en te vergroten, moet de economie harder en anders groeien. Dat is nodig om in de toekomst gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen betalen en daarnaast geld over te houden voor de huishoudportemonnee.

Werking groeifonds

Ondernemers, (mkb-)bedrijven, kennisinstellingen en andere partijen krijgen een belangrijke rol bij het aandragen van investeringsvoorstellen. Het ministerie dat over een specifiek onderwerp gaat, dient een voorstel vervolgens formeel in. Een investeringsvoorstel heeft een minimumomvang van 30 miljoen euro, er geldt geen maximumomvang per project.

Er zijn op korte termijn al kansen voor investeringen die helpen om in de toekomst de welvaart en het verdienvermogen te vergroten. Daarom wil het kabinet nog deze kabinetsperiode besluiten over enkele projecten die hieraan bijdragen. Omwille van de tijd is er voor deze eerste ronde geen brede uitvraag voor projecten gedaan, maar is gekozen voor het indienen van voorstellen waarvoor al goed uitgewerkte plannen liggen.

Voor een objectief en politiek onafhankelijk oordeel over de ingediende investeringsvoorstellen stelt het kabinet een onafhankelijke commissie in. Geld wordt pas beschikbaar gesteld na een positief advies van deze commissie en een besluit van het kabinet. Bij de jaarlijkse ‘Staat van de Economie’ maken de ministers van Economische Zaken en Klimaat en Financiën de investeringsplannen voortaan bekend.