Het onderzoek

Als onderdeel van een lopend onderzoek naar verleende subsidies van de Chinese overheid aan Chinese automerken, heeft de Europese Commissie voorlopig geconcludeerd dat de waardeketen van batterij-elektrische voertuigen (BEV) in China profiteert van oneerlijke subsidiëring. Dat vormt volgens de EU een bedreiging voor de economische positie van Europese BEV-producenten. Het onderzoek heeft ook de mogelijke gevolgen en impact van maatregelen op importeurs, gebruikers en consumenten van BEV’s in de EU onderzocht.

Bevindingen bespreken

De Commissie heeft naar aanleiding van dit onderzoek contact opgenomen met de Chinese autoriteiten om alle bevindingen te bespreken en mogelijke manieren te verkennen om de geïdentificeerde problemen op te lossen op een WTO-conforme manier. De WTO is een afkorting voor de World Trade Organization. Deze Wereldhandelsorganisatie is een intergouvernementele organisatie die toeziet op de naleving van afspraken over de handel tussen landen. Alles moet dus eerlijk verlopen.

Importheffingen

De Europese Commissie denkt na over het opleggen van compenserende heffingen op de invoer van batterij-elektrische voertuigen uit China. In het onderzoek worden vooral partijen als BYD, Geely en SAIC genoemd, 100% Chinese partijen dus. De EU noemt een importheffing van 17,4 procent voor BYD, 20 procent voor Geely en 38,1 procent voor SAIC.

Veel merken betrokken

Onder Geely vallen merken als Volvo, Polestar, Lynk & Co, Lotus, Smart en Zeekr. Best grappig dus, want de lonen van medewerkers van Volvo en Polestar – die in Europa auto’s ontwikkelen – worden dus door Geely betaald. Onder de vlag van SAIC vallen onder meer MG en Maxus. En BYD voert niet alleen modellen onder eigen merknaam, maar heeft ook een submerk in de vorm van YangWang. BYD is een van de grootste spelers op de Chinese automarkt. En vrij succesvol ook.  

“Waar trekken we een grens?”

En Tesla dan?

Andere BEV-producenten uit China die hebben meegewerkt aan het onderzoek, worden onderworpen aan een gewogen gemiddelde heffing van 21 procent. BEV-producenten uit China die niet hebben meegewerkt aan het onderzoek, worden onderworpen aan een gewogen gemiddelde heffing van 38,1 procent. Een andere BEV-producent in China – Tesla – zal een individueel berekend heffingstarief ontvangen in de definitieve fase van het onderzoek.

Importheffingen nog niet definitief

Belangrijk om te benadrukken: deze importheffingen zijn nog niet definitief. Het zijn voornemens. De komende weken of zelfs maanden wordt eerst nog met de Chinese autoriteiten gezocht naar een ‘oplossing’. Als er geen oplossing wordt gevonden, dan zijn meerdere Chinese merken die succesvol auto’s verkopen in Europa aardig de klos als er importheffingen worden opgelegd.

CEO van Mercedes-Benz vindt het belachelijk

De reacties vanuit de Europese auto-industrie zijn dan ook niet mals. Ola Källenius, CEO van Mercedes-Benz, zegt in een interview met Bloomberg het volgende: “Een open handelsmarkt zorgt voor groei en creëert rijkdom. Houd de markt gewoon open en laat de verschillende partijen deze strijd onderling uitvechten. Het zou een complete illusie zijn om te denken dat we de autowereld kunnen verdelen in afzonderlijke regio’s die niets met elkaar te maken hebben.”

Hoe erg is het eigenlijk?

Kortom: volgens Källenius staan de mogelijke EU-importheffingen op auto’s uit China de gezonde concurrentie en de wereldwijde toeleveringsketens voor de auto-industrie in de weg. Daar heeft Källenius best een punt. Want waar trekken we een grens? Over smartphones uit China doen we niet moeilijk, zolang die hier maar lekker goedkoop zijn. Huishoudelijke apparaten dan, het liefst ook lekker betaalbaar. Die apparaten produceren we in Europa toch niet op grote schaal, dus who cares!

Subsidie per geproduceerde EV is niet fair, dat klopt

Maar omdat Europa een vrij grote auto-industrie heeft, denkt de EU nu na over importheffingen omdat een ander land in de wereld zijn zaken op het gebied van EV’s beter voor elkaar heeft. Ja, in China is de arbeid goedkoper. Dat is een feit. Maar China zet ook hypermoderne fabrieken neer waar dankzij uitgebreide automatisering de productie van auto’s haast volledig automatisch verloopt. Is het heel erg als de Chinese overheid helpt met financiële steun om zo’n fabriek te realiseren? Toegegeven: het zou niet verantwoord zijn als een Chinese fabrikant per geproduceerde EV subsidie krijgt om de auto zo goedkoop mogelijk in Europa te verkopen. Als dat het geval is, dan moet dat stoppen. Daar zijn echter geen importheffingen voor nodig.

EV-markt kapot maken

Verschillende CEO’s van Europese autofabrikanten vrezen dat deze importheffingen de markt van EV’s in Europa compleet kapot zullen maken. In Europa willen we allemaal ontzettend graag vergroenen. Elektrische mobiliteit moet ook goedkoper. China helpt in die missie. Maar nee, het plan is nu om goedkopere auto’s uit China af te straffen door middel van importheffingen waardoor ze haast onbetaalbaar worden. Er blijven dan alleen nog – vaak – veel duurdere elektrische auto’s uit Europa over. Het zet de markt op achterstand, net als het vergroeningsproces waar de EU zo graag gas mee geeft.

“BMW iX3? Komt uit China! Citroën C5-X, idem! Elektrische Mini Cooper, ook Made in China”

Europese ‘Chinese’ auto’s

Bovendien, wat komt er niet uit China? Een Dacia Spring Electric wordt in China gebouwd. Een Citroën ë-C3 – een auto die elektrische mobiliteit bereikbaar moet maken voor Europeanen – maakt gebruik van een accupakket afkomstig uit China. Komt er dan ook een importheffing op die auto? En op de Dacia? Er komen simpelweg ontzettend veel accupakketten die in Europese EV’s worden gebruikt uit China. En dan is er ook nog Volvo, dat bijzonder veel auto’s produceert in China. Alle modellen van Lotus komen ook uit China. Een elektrische BMW iX3 komt uit Shengyang, ook de Citroën C5-X komt uit China en zelfs de Cupra Tavascan rolt in China van de band. Ohja, de nieuwste generatie elektrische Mini Cooper wordt gebouwd door Spotlight Automotive Ltd., een joint venture van BMW en het Chinese Great Wall. Ook in China!

Joint-venture

Om als Europese speler overigens auto’s te produceren in China, moet een autofabrikant een joint-venture sluiten met een Chinese partij. Op die manier kan ook de Chinese economie profiteren van de investering. Van BMW noemden we net al een voorbeeld. Maar Beijing Benz Automotive Co., Ltd (BBAC) is weer een joint venture tussen Mercedes-Benz en BAIC Motor.

In Europa kunnen we er ook wat van

Natuurlijk kan het best voorkomen dat de Chinese overheid een financieel zetje in de rug geeft om alle ambitieuze plannen te realiseren. Alsof Europa nog nooit steun heeft gegeven aan Europese autofabrieken. Daar doet China toch ook niet moeilijk over? In Frankrijk is de overheid bijvoorbeeld erg gul met subsidies voor de eigen auto-industrie. Renault Group plukt daar weer de vruchten van. Een voorbeeld uit Nederland: Lightyear uit Helmond ontving 25 miljoen euro van de Nederlandse overheid. Dat bedrijf heeft het niet gered. Weg investering.

“T-shirts uit China scoren voor 0,50 eurocent, zonder verzendkosten. Goed bezig! Of nieuwe schoenen voor 4 euro. Fijn hoor! Maar goedkopere elektrische auto’s uit China zijn niet welkom.”

Slim investeren

In 2021 heeft de Nederlandse overheid verder 150 miljoen euro gepompt in acht samenwerkingsverbanden van ondernemers en onderzoekers om te werken aan innovaties die ons vervoer schoner en slimmer maken. Prima om te investeren, maar laat China dan ook (slim) investeren. Als zo’n investering tot gevolg heeft dat een Chinese auto goedkoper verkocht kan worden, so be it. Dat is alleen maar goed voor de marktwerking. Nogmaals: subsidie alleen op de productiefaciliteit. Niet op het product. In Europa moeten fabrikanten dan aan de bak om met een beter en goedkoper alternatief te komen. Daar profiteert uiteindelijk de consument van. En het vergroeningsproces.

Best kinderachtig

Ik krijg een beetje het gevoel dat Europa qua EV-markt achterloopt op EV’s uit China en dat we daar China nu voor willen straffen. Best kinderachtig eigenlijk. Alsof we in Europa al jaren snoep produceren, maar dat de snoep uit China nu niet alleen lekkerder maar ook goedkoper is. Wat doen we dan: importheffingen opleggen aan snoepgoed uit China, zodat Europeanen niet langer of juist moeilijker kunnen profiteren van een goed (zo niet beter) product.

Vrij krom

Nee, ik ben niet afhankelijk van een Chinese autofabrikant. Ik voelde simpelweg de noodzaak om al deze informatie op te tekenen om een beeld te krijgen van wat er allemaal speelt. Want die importheffingen zijn best heftig en maken de EV-markt – die het toch al vrij moeilijk heeft – aardig kapot. Bovendien is het ook vrij krom dat wij Europeanen – met websites als Alibaba, Wish en Temu – maar wat graag spotgoedkoop willen shoppen in China. T-shirts scoren voor 0,50 eurocent, zonder verzendkosten. Goed bezig! Of nieuwe schoenen voor 4 euro. Fijn hoor! Maar goedkopere elektrische auto’s uit China zijn niet welkom.

Reactie van BYD

BYD – een van de merken die uitgebreid wordt genoemd in het onderzoek – stuurt voorlopig nog geen officiële verklaringen de wereld in. Fons Nijkrake, woordvoerder van BYD Nederland, zegt in gesprek met AutoRAI.nl het volgende: “We volgen de ontwikkelingen rond dit nieuws op de voet, maar het is nog te vroeg om een officieel statement naar buiten te brengen. Sommige media schrijven al dat deze importheffingen definitief zijn, maar dat is absoluut nog niet het geval. De komende weken of maanden krijgen we daar meer duidelijkheid over. Als het moment daar is, volgt er pas een statement vanuit BYD.”

En die Dacia Spring dan?

Max Veldhuis, woordvoerder van onder meer Renault Nederland, laat in een reactie weten dat alle voorgenomen importheffingen voorlopig nog geen gevolgen hebben op producten van het concern, maar dat het merk alle ontwikkelingen wel aandachtig volgt. Dat komt omdat onder meer de Dacia Spring – de goedkoopste elektrische personenauto in Nederland – in China wordt gebouwd en ook gebruik maakt van een Chinees accupakket. De vraag is vooral: welke auto niet? Precies daar wringt het in dit onderzoek. Het is in die zin vrij kortzichtig.

“China straffen met importheffingen is niet de oplossing. In gesprek gaan met elkaar wel.”

Samen doen

Het voelt als een wanhoopsdaad met het idee om de Europese auto-industrie te beschermen, terwijl de EU die automarkt met deze importheffingen juist kapot maakt. Want reken maar dat China met een tegenreactie komt. Europese fabrikanten laten onderdelen – hoe klein die ook mogen zijn – vaak produceren in China om de prijs van hun Europese voertuigen te drukken. Op die manier willen we dus graag profiteren van China, maar als China zelf met een goedkope EV op de markt komt, dan stellen we ons terughoudend op. Europa kan niet zonder China en China kan niet zonder Europa. Kortom: blijf lief voor elkaar. Uiteindelijk moeten we het toch samen doen. Er is namelijk maar één aarde en die moeten we allemaal samen delen. China straffen met importheffingen is niet de oplossing. In gesprek gaan met elkaar wel.