Reportage: Formule E-racing is hot
Kijkje achter de schermen bij Audi en Jaguar
Formule E-racing is hot. En het wordt nog veel spannender. Wat vier jaar geleden voorzichtig begon, is nu al uitgegroeid tot een volwaardige raceklasse. Teams van naam en faam strijden om het kampioenschap, gerenommeerde coureurs bezetten de stoeltjes. De omvang van het evenement is ongekend voor een klasse die pas enkele jaren bestaat. Onlangs waren wij te gast bij Jaguar tijdens de Formule E-race in Parijs, daarna bij Audi voor de ‘E-Prix’ in Berlijn. Van dichtbij ontdekken we de wereld van Formule E: een fascinerende tak van sport.
Door Nile van Leeuwen en Henri Stolwijk
Grote namen
Formule E trekt grote namen. Vanaf volgend seizoen rijdt oud F1-coryfee Felipe Massa mee. Bekende coureurs als Lucas di Grassi, Nelson Piquet Jr., Jean-Eric Vergne, Sébastien Buemi en Nick Heidfeld stapten al eerder in. Ex-Formule 1-kampioen Nico Rosberg is zo enthousiast dat hij zich aansloot als investeerder.
Tot de deelnemende teams behoren inmiddels Audi Sport ABT Schaeffler, Panasonic Jaguar Racing, Renault e.dams, DS Virgin Racing, Andretti, Dragon, Techeetah, Mahindra Racing, Nio en Venturi. Volgend seizoen wordt het Renault-team overgenomen door Nissan en stapt BMW in met een fabrieksteam. Mercedes-Benz en Porsche volgen een jaar later.
Saoedi-Arabië heeft recent een sponsordeal afgesloten die hoofdstad Riyad de komende tien jaar verzekerd van een plek op de Formule E-kalender.
LEES OOK: Commotie in autosport door populariteit Formule E
Aandacht
De logica achter het kampioenschap: aandacht vestigen op elektrisch autorijden. Dat groeit nu eenmaal sterk. Fabrikanten vinden het in toenemende mate fijn om te laten zien wat ze op dit gebied mans zijn. Het eerste kampioenschap, onder auspiciën van de FIA, is verreden in 2014. En sindsdien blijft het evenement in omvang groeien.
“Vergis je niet, dit is autosport op topniveau”, zegt de Chinees-Nederlandse coureur Ho-Pin Tung. De in Velp geboren zoon van Chinese ouders en voormalig Le Mans-winnaar is testrijder bij Panasonic Jaguar Racing, waar Nelson Piquet Jr. en Mitch Evans in de race achter het stuur zitten. “Racen in elektrische auto is vooral een tactische sport: hoe kom je met je batterijlading tot aan de finish? Je kunt niet alleen vol gas geven, je moet onderweg echt slim zijn en je accu proberen bij te laden, anders haal je die finish niet eens.”
Belangrijkste taak
Als voormalig testrijder in het Formule-1 team van Williams en actief deelnemer in tal van raceklassen (Formule 3, A1GP, GP2, WEC, Indy Car) kan Ho-Pin Tung uit eigen ervaring vergelijkingen trekken. Zo nu en dan verschijnt hij zelf aan de start, maar zijn belangrijkste taak bij Jaguar is de ingenieurs te helpen bij de ontwikkeling van de auto. En hij treedt namens het merk op als host. Zo geeft hij in de pits toelichting aan de geïnteresseerde gasten op de achtergronden van het E-racen.
Tweede generatie Formule E-bolide
In de huidige situatie beschikt elke rijder over twee auto’s. Halverwege moet in de pits worden gewisseld van voertuig. De wagens moeten inclusief bestuurder ten minste 880 kilo wegen, waarvan 320 kg aan batterijen. Het vermogen van de auto’s is beperkt tot 200 kW (272 pk). In de racemodus leveren de motoren 170 kW (231 pk), maar via een boost kan dat worden opgevoerd tot 200 kW.
Komend Formule E-seizoen 2018/2019 komt de tweede generatie van de racewagen aan de start: een spectaculair en in zekere zin futuristisch ogend ontwerp met bijzonder gevormde voor- en achtervleugels en een agressief ogende diffuser aan de achterzijde. De nieuwe auto is ook voorzien van een Halo, terwijl de wielen zijn afgeschermd. De verplichte autowissel behoort dan tot het verleden, de door Mclaren Applied Technologies ontwikkelde batterij moet voldoende power leveren van start tot finish.
Spectaculair
De start is spectaculair te noemen: het veld sprint in drie seconden van 0 naar 100 km/u. Van de coureurs wordt veel concentratie en inzicht gevraagd. De races worden op vijf continenten in steden gehouden op stratencircuits van 2,5 tot 3 kilometer lengte. Aan de races gaan kwalificaties vooraf voor de bepaling van de startvolgorde.
In zekere zin is de stilte oorverdovend: de auto’s maken een fluitend geluid van ongeveer 80 dB, waar een normale auto rond de 70 dB produceert. Maar dat is natuurlijk niets vergeleken met de jankende motoren en de bijbehorende herrie in de Formule 1: hoewel ook daar het geluidsniveau de afgelopen jaren flink is teruggebracht bereiken ze nog niveaus tot 130 dB. Opvallend: de bolides van Panasonic Jaguar Racing fluiten het hardst van alle deelnemers. Ondanks de elektrische aandrijving zijn er wel degelijk verschillen te horen op het gebied van ‘motorgeluid’.
Drukte van belang
Voor en tijdens de races is het in de diverse pitboxen een drukte van belang. Monteurs sleutelen in teamverband aan de auto’s, ingenieurs maken allerhande berekeningen. Tijdens de races moet nauwkeurig worden gemonitord hoeveel energie wordt gebruikt, zodat de rijder instructies kan worden gegeven om het gaspedaal in te trappen dan wel juist energie terug te winnen. De spanning siddert in de lucht, de teams werken geconcentreerd. Kortom, hier hangt de ware racesfeer.
Het omlijstende programma neemt snel toe: merken als Jaguar en Audi ontvangen rondom de races prominente gasten om de aandacht op het merk te vestigen.
Parijs
In Parijs voerde het circuit rondom de Dôme des Invalides, hartje stad dus. De belangstelling onder de Fransen is groot, de tribunes op het zorgvuldig afgezette gebied lijken uitverkocht. De sfeer is uitgelaten. Anders dan bij grote broer Formule 1 zie je vooral complete gezinnen met picknickmanden de race gadeslaan, in plaats van een voornamelijk uit mannen bestaand publiek.
Op grote schermen langs de baan is de race goed te volgen, want net zoals bij andere races is het al snel lastig om met eigen ogen te zien wie waar ligt. Op het scherm wordt ook in beeld gebracht hoeveel energie nog beschikbaar is per auto. Tactiek is belangrijk: wie zuinig rijdt, heeft op het einde wellicht voldoende power over om nog wat concurrenten in te halen. Tot genoegen van het merendeel van het publiek gaat Fransman Jean-Eric Vergne (team Techeetah) na een spannende race als eerste over de meet.
ZIE OOK: Video: Tesla Model X trekt 130 ton zware Boeing 787-9 Dreamliner
Berlijn
Als gast van Audi bij de E-Prix van Berlijn konden we het niet beter treffen. Het Duitse merk pakte groots uit tijdens het Formule E-evenement in het thuisland. De locatie was even bijzonder: het voormalige vliegveld Tempelhof.
Dat Formula E ook bij het Duitse publiek goed aanslaat, was vroeg in de middag al merkbaar. Ondanks dat de race pas om 18.00 uur ’s avonds van start ging, was het rond lunchtijd al een drukte van jewelste. Ook bij het Audi-paviljoen kon je je kont niet keren. Daar hadden de autosportliefhebbers veel belangstelling voor de aanwezige Audi e-tron SUV en stonden talloze nieuwsgierigen minutenlang in de rij om de veelbelovende Audi Elaine Concept van dichtbij te kunnen bewonderen.
Nog meer aandacht ging uit naar de spectaculaire Audi e-tron Vision Gran Turismo, waarmee oud-DTM-rijdster Rahel Frey enkele gelukkige gasten over het circuit reed.
Dubbel succes
De dag kon niet meer stuk nadat het Audi Sport ABT Schaeffler-team dubbel succes behaalde. Voor een indrukwekkend decor met volledig uitverkochte tribunes vertrokken de Audi-coureurs Lucas Di Grassi (Bra) en publiekslieveling Daniel Abt (Dui) vanaf de eerste startrij en eindigde de twee Audi’s voor het eerst dit seizoen als 1 en 2. Daniel Abt vertrok vanaf pole en reed glansrijk naar zijn tweede overwinning in zijn Formula E-carrière. Het feest ging nog lang door.
De professionaliteit, de inzet, het aantal toeschouwers en de wereldwijde kijkcijfers zijn verbazingwekkend. De ervaringen zijn helder: E-racing is hot en nog lang niet uitgegroeid.
